UITNODIGINGEN
De 6 poten
van veerkracht

6. Verbinden
Veelheid in verbinden.
Vanuit de literatuur en vanuit onze veerkracht-vormingen is duidelijk dat verbonden zijn met anderen inspeelt op ons algemeen welzijn. Verbondenheid is samen met autonomie en competentie een menselijke behoefte. Sociale relaties houden ons gezond en de kwaliteit van onze relaties is de sterkste voorspeller van ons welbevinden.
In de hulpverlening heeft het team, zijn dynamieken en zijn sfeer een grote invloed op het individueel welbevinden van de hulp- en zorgverlener. In vormingen rond veerkracht geven de zorgverleners vaak aan dat goede relaties met collega’s een belangrijke (onder)steunende factor is in hun persoonlijke veerkracht en in de teamveerkracht.
Ook bij de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen wordt een ondersteunende sociale omgeving als belangrijke factor aangeduid. Door zich te verbinden veert iemand gemakkelijk terug recht na een moeilijke periode.
Toch is verbinden met de ander verre van evident en gemakkelijk, zeker als onze veerkracht onder druk staat. Als onze veerkracht onder druk staat, hebben we vaak de neiging ons terug te trekken en ons te isoleren. Het actief de stap naar de ander zetten is dan vaak erg lastig, zelfs als de condities goed zijn. Vaak verwachten we ook dat de ander het opmerkt en er ons op aanspreekt om op die manier nabij te komen.
Zelfs als de condities in de teamcontext er zijn, zelfs als je weet dat een stap naar de ander zetten zinvol én zelfs helpend is, … dan nog kan het zijn dat we het niet doen. Ook dat gebeurt en is menselijk. Een jezelf culpabiliserende houding loert dan vervaarlijk om de hoek.
Verbinden in de praktijk
…. verbinden is in de hand pakken wat kan, zonder onszelf te culpabiliseren als het niet lukt.
Het is de uitnodiging om actief in te zetten op een sterk en krachtig team. Het idee is dat er een gedeelde verantwoordelijkheid is én dat men als individu wel een bepaalde impact heeft op dynamieken in een team, en dit zowel vanuit de rol als teamlid als vanuit rol van leidinggevende. Het is de vraag te stellen hoe we als teamlid of als leidinggevende actief kunnen bijdragen om verbindend in interactie te komen met onze collega’s.
Waar we zelf invloed op hebben is onze manier van communiceren: verbinden in communicatie. Het helpt als we vertrekken van wat voor ons belangrijk is en wat we nodig hebben. Het inspireert als we op een effectieve en respectvolle manier zeggen wat we van anderen verwachten, wat ons stoort en wat we appreciëren. Het helpt ook om ons in te leven in het perspectief van de ander om wat we verwachten passend te formuleren.
Ook doen wat we zelf belangrijk vinden en zo model staan hebben we zelf in de hand en kan de verbinding in de groep vergroten. Zijn en doen. Zelf het gedrag stellen dat we belangrijk vinden en zo model staan. Teamleden uitnodigen om ook hun kwetsbare kanten te durven tonen door dit zelf te doen. Zelf doen: waardering uitspreken, bekrachtigen waar mogelijk, inzetten van licht- en luchtigheid, zorgzaam omgaan.
… verbinden in een veilig en te vertrouwen team
Als een persoon minder veerkracht heeft, zijn er vaak veel drempels om te verbinden. En die drempels kunnen hoog zijn.
We weten dat de context een belangrijke rol speelt. In sommige teams leg je makkelijk contact, in andere is het lastig. Welke condities vanuit de context van het team helpen om de stap te nemen? Vooreerst is het van belang dat men zich voldoende veilig voelt en dat er voldoende vertrouwen is in het team. Verbinding en banden tussen mensen zijn tenslotte maar mogelijk als er vertrouwen en veiligheid is. We willen weten en voelen dat er zorgzaam omsprongen wordt met elke persoon in het team. We willen erop kunnen vertrouwen dat ons team ons wil en kan ondersteunen als we het moeilijk hebben. We geven het vertrouwen. Tegelijk heeft dit vertrouwen geven iets fragiel.
… verbinden in een team met ruimte voor groei. Groei door geven van feedback, door lastige gevoelens te delen en door ruimte te geven aan positieve sfeer en positieve emoties.

Verbinden
Groei vanuit feedback geven en delen.
Het is belangrijk om elkaar op regelmatige basis feedback te geven. Regelmatige feedback is één van de hulpbronnen die op het werk voorhanden zijn en die bewust kan aangeboord worden om de veerkracht verstevigen. De andere zijn sociale steun onder collega’s, afwisseling van vaardigheden en ontplooiingskansen. Feedback geven betekent ook lastige dingen bespreken. Het is soms ook confronteren. Feedback geven zorgt voor groei: Kracht van waarderen en bekrachtigen. Hoe? vaak, onmiddellijk en in kleine porties.
Het belang van delen.
Het delen van dingen maakt ze reëler. Angst en onmacht komen in het werk binnen, wat niet erg is. Erover spreken geeft ruimte aan erkenning. Vanuit vertrouwen onze waarden en kwetsbaarheden delen geeft zuurstof, noodzakelijke brandstof in het herstellen van onze veerkracht.
Ook het delen van fouten.
Met het team communiceren over waar het fout gegaan is, waar we de mist in gegaan zijn.
Groei door ruimte te geven aan positieve sfeer en positieve emoties.
Door positieve emoties krijgen we meer ruimte om grenzen te verleggen, te experimenteren, tot nieuwe dingen te komen. Ons denken en doen komt tot “verbreding”. En deze gaan op hun beurt onze persoonlijke hulpbronnen versterken of opbouwen. Heel anders dan gevoelens van angst, verdriet of kwaadheid. Deze zorgen voor vernauwing en tunnelvorming waardoor we minder goed en met minder plezier gaan functioneren. Door meer positiviteit reageren we met een grotere openheid naar elkaar. We stellen meer vragen aan elkaar en leggen de focus naar buiten (in plaats van naar binnen en naar onszelf) en zorgt voor meer binding en afstemming in een team. Het is de reset-knop: positieve gevoelens spelen niet alleen slechte gevoelens weg, ze sussen ook je hart en brengen je bloeddruk terug naar normaal.
Hoe kunnen we als teamlid of als team positieve emoties uitbreiden? We kunnen onze successen vertellen aan elkaar, naast de kritische kijk ook de positieve kant onderzoeken en ruimte geven aan wat goed loopt. Rituelen en leuke gewoontes inbouwen.
… verbinden is ook de hand reiken
Opmerken dat een teamlid onder druk staat nodigt soms uit om deze aan te spreken, er naar toe te gaan, te luisteren, … De ander gaat erop in of niet.
Iemand de hand reiken blijkt een belangrijk effect te hebben: als we iemand helpen geeft dit een boost aan ons welbevinden. Het verhoogt het welbevinden van diegene die de hand uitsteekt naar de ander.

Stilvallen
geeft
veerkracht
